Planowane

WIELKA RACZA

https://pl.mapy.cz/s/dagobemega

Wieża widokowa i po drodze dwa schroniska, myślę, Trasa nieco dłuższa, ale stosunkowo lekka i piękna widokowo.

JAŁOWIEC i LACHÓW GROŃ

https://pl.mapy.cz/s/rarohabedo

Piękna trasa z widokami. Trasa super, szczególnie na chłodniejsze miesiące. Miejsca na „piknik” są dwa – wiatka na Jałowcu i wiatka pod Lachów Groniem. 

KLIMCZOK

https://pl.mapy.cz/s/mebofupube

Wyjście spod Sanktuarium Matki Boskiej Szczyrkowskiej, przejście lasem do ruin kąpieliska, przez Magurę, do Schroniska.

ĆWILIN

https://pl.mapy.cz/s/lurohabepo

Fajna, łagodna trasa, trochę lasem, trochę szczytami. Super widoki, na górze parę atrakcji.

Ale brak schroniska. Więc znowu zostałaby karczma po drodze.

Wycieczka : Skansen w Sidzinie i Wodospad na Mosornym Potoku (747 m n.p.m.)

TRASA : SKANSEN W SIDZINIE- ZAWOJA-WODOSPAD NA MOSORNYM POTOKU-ZAWOJA

Faza przygotowawcza: 

– zapoznanie uczniów z trasą wycieczki;

– praca z mapą papierową oraz z mapami cyfrowymi (obliczanie odległości, wysokości, przewyższeń zarówno z map cyfrowych, jak i papierowych),

– praca z przewodnikiem i publikacjami: „Beskid Żywiecki. Przewodnik z mapami”, Beskid Żywiecki. Przewodnik. Wydanie 2018, Stanisław Figiel, Piotr Krzywda, Urszula Janicka-Krzywda, Paweł Franczak

– praca ze stronami internetowymi m.in.: 

https://www.bystra-sidzina.pl/kultura-i-turystyka/skansen-w-sidzinie

https://www.wbeskidzie.pl/skansen-w-sidzinie/

https://visitmalopolska.pl/pl_PL/obiekt/-/poi/muzeum-kultury-ludowej-sidzina

https://kgp.info.pl/obiekt/skansen-w-sidzinie-muzeum-kultury-ludowej/

https://gorydlaciebie.pl/wyprawy/wodospad-na-mosornym-potoku/

http://www.bgpn.pl/atrakcje-regionu/zawoja/wodospad-na-mosornym-potoku

http://www.bgpn.pl/turystyka/sciezki-edukacyjne

– opracowanie własnych map cyfrowych w aplikacjach mapy-turystyczne, mapy.cz,  wikiloc, strava, polar

– odszukanie ciekawych miejsc wartych zobaczenia w najbliższej okolicy: 

1.Skansen w Sidzinie

HISTORIA

Działający nieprzerwanie od 1963 roku niewielki skansen położony jest nad potokiem Kamycko, w Sidzinie na Binkówce w bezpośrednim sąsiedztwie Domu Wczasów Dziecięcych. Swoje powstanie muzeum zawdzięcza ks. Józefowi Świstkowi – ówczesnemu proboszczowi Sidziny (który przeznaczył należący do parafii kawałek ziemi, by można było na nim umiejscowić budynki) oraz panu Adamowi Leśniakowi – sidzinianinowi z urodzenia, nauczycielowi, który zauważył, że wraz z doprowadzeniem prądu do miejscowości ludzie masowo pozbywają się sprzętów i urządzeń, które służyły im od pokoleń. Jako miłośnik regionalizmu zaczął zbierać te zbędne przedmioty jako eksponaty i gromadzić je, dając początek izbie regionalnej umieszczonej w Domu Wczasów Dziecięcych przeobrażonej następnie w muzeum. Skansen powstał jako oddział Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej i tak funkcjonował aż do 2009 roku, kiedy to stał się samodzielną samorządową instytucją kultury, której organizatorem jest gmina Bystra-Sidzina.

Na terenie skansenu oprócz piękna przyrody można podziwiać charakterystyczne dla regionu okolic Babiej Góry budownictwo zrębowe. Chałupy zbudowane są z drewna i pokryte gontem. We wnętrzach obiektów urządzone zostały tematyczne ekspozycje, przywracające na pamięć codzienne życie dawnych ludzi, prace, którymi się trudnili, zwyczaje, obrzędy czy opowieści.

W chwili obecnej ekspozycję skansenu stanowi osiem obiektów: chałupa Banasika, chałupa Anny Kozioł (Trutego), lamus (spichlerz), kuźnia (Trzopa, Gawrona), chałupa wójta Maja (Kostkowioka), dzwonnica loretańska, młyn wodny i chałupa zagrodowa Gałki z Bystrej.

Dodatkową atrakcją skansenu jest ekspozycja rzeźb plenerowych, które przedstawiają postacie z legend i baśni z tego terenu. Można tu zobaczyć diabła, który ukazywał się wędrownym kupcom w lesie zwanym „Gojka”; topielca wciągającego do studni zbyt ciekawskie panny; płanetnika, który władał chmurami i deszczem; czarownicę, która żyła tu przed wiekami, czy wreszcie boginki.

W ofercie dla szkolnych grup zorganizowanych oprócz zwiedzania skansen stwarza możliwości odbycia zajęć warsztatowych i spotkań. Są to:

– pieczenie placków na blasze – tradycyjne, proste placki przygotowywane i pieczone przez uczestników na blasze pieca kuchennego,

– malowanie na szkle – sztuka malowania farbami na szkle; obraz wykonany przez uczestnika przechodzi na jego własność,

– tworzenie mieszanek ziołowych – własnoręczne stworzenie zgodnie z recepturą mieszanki ziołowej na poszczególne rodzaje kłopotów ze zdrowiem (uspokajająca, na trawienie,  itp.),

– pieczenie chleba – uczestnicy biorą udział w procesie wyrabiania ciasta oraz pieczenia go w piecu chlebowym,

– możliwość rozpalenia grilla

W  sezonie letnim na terenie skansenu odbywają się kameralne imprezy plenerowe -„Czar smaków i czasów minionych” oraz „ Między dawnymi a nowymi czasy”, podczas których można skosztować starodawnych tradycyjnych potraw, podziwiać dawne zajęcia odtwarzane przez rzemieślników i aktorów, posłuchać śpiewu i muzyki folk. W miesiącu pamięci narodowej, jakim jest wrzesień, organizowane są także imprezy historyczne.

2. Karczma Tabakowy Chodnik

Tabakowy chodnik to nazwa pochodząca od trasy, którą przemycano tytoń z Galicji na Węgry. Chodnik ten wiódł leśną dróżką od obecnego schroniska PTTK na Hali Krupowej przez Policę aż do Zubrzycy Górnej na Orawie i dalej przez granicę węgierską (obecnie słowacką). Przemytnicy od lat królowali na każdym z nich: dyktowali, kto w którym miejscu kolejki się ustawi, wkładali paczki w lufciki, na oczach wszystkich okładali brzuchy, łydki, ramiona, najskrytsze zakątki ciała pudełkami papierosów, przyklejali taśmą do ciała, a potem nakładali na siebie kolejne warstwy bluz, dresów, kurtek czy spodni, tak aby przy dotknięciu ich przez celnika nie było czuć kantów w pudełkach, tylko miękkość ubrań. W przemycie tym udział brały również dzieci, ponieważ nie budziły podejrzeń. Ta ścieżka – pewnie jako jedna z niewielu w Europie – od lat należała do przemytników. Przed wyjazdem za granice zakładali stare buty, wyciągnięty sweter i zacerowane spodnie, żeby wzbudzić litość celników w razie wpadki. Zawsze mieli trzy niepodobne do siebie torby do nadania i jedną bagażu podręcznego. Papierosy chowali między ubrania, po pięć kartonów do każdej z toreb. Szlak ten był bardzo długi i ciężki do przebycia, dlatego do tej pory wspominany i znany jest ten przemyt.

3.Zawoja -> (atrakcje, szlaki, ścieżki dydaktyczne)

SZLAKI

Zawoja Dolna – Zawoja Przysłop – Sucha Beskidzka dw. PKP

Zawoja Centrum – Przełęcz Przysłop – Zawoja Przysłop – Sucha Beskidzka dw. PKP

Stryszawa Górna – Siwcówka – Przełęcz Kolędówki – Zawoja Centrum – Przełęcz Kucałowa – Chorążowa

Zawoja Mosorne – dojście do pod Mosornym Groniem – dojście do jw.

Zawoja Wilczna – Mosorny Groń – Cyl Hali Śmietanowej

Zawoja Wełcza – Jałowiec – Przełęcz Cicha – Lachowice

Zawoja Wełcza – Zawoja Składy

Zawoja Widły – Zawoja Składy – Zawoja Czatoża – Markowe Szczawiny – Perć Akademików – Babia Góra

Przełęcz Jałowiecka – Zawoja Czatoża – Magurka – przełęcz pod Małą Mędralową – Krzyżówki – Korbielów – Przełęcz Glinne

Zawoja Widły – Zawoja Składy – Zawoja Markowa – Markowe Szczawiny

Zawoja Czatoża – Zawoja Markowa – Stary Groń – Zawoja Policzne – Przełęcz Krowiarki

Zawoja Wilczna – Markowe Szczawiny

ATRAKCJE:

– Babiogórski PN

– Muzeum Babiogórskie

– Ekspozycja w Skansenie na Markowych Rówienkach

– Stoki Mosornego Gronia i Stacja Czatoża

– Kapliczka w Zawoi Policzne

– Drewniany kościół 1888 r.

– Wille Polskiej Akademii Nauk oraz ośrodek edukacyjny BPN z 1930 r.

–  Babia Góra

– Elektrownia wiatrowa na Przysłopie

– Trzy piwniczki i dzwonnica loretańska

– Schronisko PTTK na Markowych Szczawinach

– Skansen im. Józefa Żaka w Zawoi Markowej

– Centrum Górskie „Korona Ziemi” – multimedialne muzeum górskie

ŚCIEŻKI DYDAKTYCZNE :

Na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego wytyczono 6 ścieżek edukacyjnych przybliżających walory przyrody babiogórskiej, jak również kulturę, tradycję i architekturę budowlaną mieszkańców wsi podbabiogórskich

  Doliną Rybnego Potoku, trasa: Zawoja Ryzowana – Sulowa Cyrhel – Rybna – Zawoja Lajkonik
Ścieżka daje możliwość zaznajomienia się z zamieszkującymi tereny BgPN ssakami, ptakami, rybami, płazami i gadami. Dowiadujemy się również o roślinności przypotokowej, jak i o sukcesji wtórnej oraz biologicznych oczyszczalniach.
Kolor znaków: zielony
Długość ścieżki: 3,5km
Czas przejścia: 1h 30min

  Jak chronimy babiogórską przyrodę, trasa: Zawoja Markowa – Fickówka – Ryzowana (granica parku)
Babia Góra dzięki wyjątkowym walorom przyrodniczym objęta jest najwyższą formą ochrony – parkiem narodowym. O występujących formach ochrony przyrody na Babiej Górze jak również o rezerwacie Biosfery Babia Góra, dowiemy się podczas wędrówki ścieżką „Jak chronimy babiogórską przyrodę”.
Kolor znaków: zielony
Długość ścieżki: 3,5km
Czas przejścia: 1h 45min

  Echa pierwotnej puszczy karpackiej, trasa: Zawoja Czatoża – Gruba Jodła – Fickowe Rozstaje
Trasa ścieżki prowadzi w większości po terenie Babiogórskiego Parku Narodowego, skrajem Kniei Czatożańskiej. Pozwala zapoznać się ze zbiorowiskami roślinnymi występującymi na terenie pierwotnej puszczy karpackiej, ale także ze zbiorowiskami na terenach ukształtowanych przez działalność człowieka.
Kolor znaków: żółty
Długość ścieżki: 8,4km
Czas przejścia: 4h

  Śladami Wawrzyńca Szkolnika, trasa: Zawoja Czatoża – Markowe Rówienki
Ścieżka daje możliwość zaznajomienia się z charakterystycznymi elementami architektonicznymi budownictwa Babiogórców. Została nazwana imieniem Wawrzyńca Szkolnika, popularyzatora oświaty i turystyki w Zawoi, który był jednym z pierwszych przewodników babiogórskich.
Kolor znaków: niebieski
Długość ścieżki: 3,5km
Czas przejścia: 1h 30min

  W reglu dolnym, trasa: Zawoja Lajkonik –  Rybna – Norczak – Zawoja Policzne
Podczas wędrówki ścieżką zaznajamiamy się z drzewostanem lasów babiogórskich, jak również z występującymi zbiorowiskami roślinnymi.
Kolor znaków: niebieski
Długość ścieżki: 2,8km
Czas przejścia: 1h 45min

  Mokry Kozub, trasa: Zawoja Barańcowa – Mokry Kozub – Zawoja Barańcowa – Zawoja Markowa
Ścieżka poprowadzona w sąsiedztwie dyrekcji BgPN na Mokry Kozub (842 m n.p.m.) i dalej do Zawoi Markowej, gdzie znajduje się „Polanka Odkrywców”. Na trasie znajduje się 11 przystanków m.in. „Z biegiem rzeki”, „Wyprawa do wnętrza ziemi”, „U bram lasu”, „Sięgając chmur”, czy „Leśna klasa”. Mokry Kozub to miejsce, z którego roztacza się przepiękny widok na Babią Górę i Zawoję położoną w dolinie rzeki Skawicy.
Kolor znaków: niebieski od dyrekcji BgPN przez Mokry Kozub do Zawoi Markowej
Długość ścieżki: 2 km
Czas przejścia: 1h 30min

Między lasem a wsią, trasa: Zawoja Markowe Rówienki – zielony szlak pieszy – Zawoja Markowa
Ścieżka poprowadzona od Skansenu PTTK im. Józefa Żaka na Markowych Rówienkach do zielonego szlaku pieszego a później do Punktu Informacji Przyrodniczej i Turystycznej w Zawoi Markowej.
Kolor znaków: czerwony
Długość ścieżki: ok. 2 km
Czas przejścia: ok. 1,5h

Bieg życia lasu, trasa: Zawoja Markowe Rówienki – zielony szlak narciarski – Zawoja Markowe Rówienki
Do ścieżki można dojść niebieskim szlakiem pieszym od Zawoi Markowej bądź od Zawoi Czatoży. Ścieżka jest poprowadzona od Markowych Rówienek do zielonego szlaku narciarskiego a później do Punktu Informacji Przyrodniczej i Turystycznej w Zawoi Markowej.
Kolor znaków: zielony
Długość ścieżki: ok. 2 km
Czas przejścia: ok. 2h

4. Wodospad na Mosornym PotokuWodospad na Mosornym Potoku to jedna z najwyższych i najładniejszych kaskad w całych Beskidach. Woda spada z pionowego, 8-metrowego progu, efektownie rozpryskując się o występy skalne – całość tworzy bardzo atrakcyjną amfiteatralną ścianę. Na odsłoniętych skałach wyraźnie widoczne są warstwy fliszu karpackiego, z którego zbudowany jest próg wodospadu.Wodospad znajduje się w Zawoi, w głębokim leśnym wąwozie, na północnym zboczu Mosornego Gronia (1047 m n.p.m.). Doliną potoku prowadzi szlak turystyczny, a pod samą kaskadę można dojść dobrze oznaczoną i zabezpieczoną drewnianą balustradą ścieżką.

   Rejon: Beskid Żywiecki

   Punkt wyjścia: Zawoja – Mosorne (trasa na Mosorny Groń)

   Przewyższenie: 120 m

   Trudności: przy dobrych warunkach pogodowych trasa nie ma trudności terenowych, natomiast po deszczu i przy mokrej ziemi należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ zejście do wodospadu jest bardzo strome i śliskie.

   Długość trasy (w obie strony): ok. 2 km

   Czas wyprawy (sam przemarsz): ok. 0:50 h (zimą czas przejścia może być dłuższy) 

   Do wodospadu prowadzi niebieski szlak z Zawoi, który biegnie dalej na szczyt Mosornego Gronia. Można podejść wzdłuż nurtu potoku pod samą kaskadę.

   Można skorzystać z innego wariantu wycieczki – zaplanować wjazd kolejką krzesełkową na Mosorny Groń, potem zejść niebieskim szlakiem do wodospadu i dalej do Zawoi.

   Woda układa się tutaj w kilka stopni skalnych, dzięki czemu wodospad prezentuje się okazalej. Przy wodospadzie mamy także drewnianą ławeczkę, żeby móc oglądać cuda natury. Wodospad jest naprawdę piękny! 

   Położony jest tuż powyżej ostatnich zabudowań Mosornego, który jest przysiółkiem Zawoi, w ustronnym, cichym i zalesionym miejscu. Samo osiedle Mosorne położone jest pomiędzy Zawoją Centrum i Zawoją Widły, na zboczach Mosornego Gronia. Wody Mosornego Potoku spływają tutaj z wysokości ośmiu metrów, przez kilka progów skalnych. Wodospad otaczają kilkunastometrowe ściany. Do wodospadu warto dotrzeć niebieskim szlakiem, który wiedzie z Zawoi Mosorne na Halę Śmietanową i dalej na Kiczorkę. Szlak jest prosty i przyjemny, spokojnie mogą pokonać go także rodziny z dziećmi To dobre miejsce na odpoczynek w naturze, a także na atrakcyjne zdjęcia. U stóp wodospadu nie wykształcił się wodny kocioł, dlatego możliwe jest podejście pod sam wodospad, by zrobić sobie spektakularne selfie. Przy wodospadzie postawiona jest drewniana ławeczka, na której można odpocząć, ale też nasycić się pięknem natury. 

   szlak turystyczny niebieski Zawoja – Mosorne – Mosorna – Kiczorka. Czas przejścia: 2:25 h, 1:45 h

   Wycieczka klasowa:

   – spotkanie z przewodnikiem (Agata Bielecka);

   – przewodnik udziela informacji o trasie, faunie i florze Beskidu Żywieckiego, ścieżkach dydaktycznych, ekologicznych, omawia walory naturalne ożywione i nieożywione rezerwatu
   i całego pasma. W trakcie wędrówki szlakiem pieszym nawiązuję do wiedzy zdobytej w fazie przygotowawczej. Uczniowie wraz z przewodnikiem korzystają z aplikacji (WIKILOC, POLAR, STRAVA, MAPYTURYSZTYCZNE, MAPY.cz).Przewodnik wyjaśnia sens stosowania aplikacji turystycznych np. burzowo.pl, naratunek.pl itd.

   -uczniowie rejestrują przebieg trasy, wykonują zdjęcia oraz mapy cyfrowe  (publikacje na FB oraz INSTAGRAMIE)

   FAZA KONTROLNA: 

   -publikacja materiałów zdobytych w trakcie wycieczki na FB i INSTAGRAMIE.

   – zdjęcia;

   -mapy cyfrowe

   PODSUMOWANIE:

   Wycieczka do Skansenu w Sidzinie oraz do Wodospadu na Mosornym Potoku daje szansę realizacji tematów z programów nauczania dla biologii (Rezerwaty przyrody, ścieżki dydaktyczne, ochrona przyrody), historii (Skansen w Sidzinie Muzeum Kultury Ludowej), geografii (praca z mapą, liczenie odległości, przewyższeń, zabytki przemysłowe, kaskady, osuwiska)